Postępowanie w sprawach gospodarczych

Do sądów wraca postępowanie w sprawach gospodarczych. Jako prawnik przeżyłem już poprzednie przepisy regulujące postępowanie sądowe między przedsiębiorcami (i nie tylko). Teraz czas na nowe przepisy. Czy lepsze? Zobaczymy w praktyce.

Fakty są jednak takie, że nowe przepisy wymuszają wprowadzenie pewnych zmian do sposobu, w jaki prowadzisz swój biznes. I to dlatego na moim blogu będę w najbliższym czasie zamieszczał kolejne artykuły dotyczące nowych przepisów.

Pisałem już m.in. o doręczeniu pozwu przez komornika. Pisałem też o tym, co powinien zawierać sprzeciw od nakazu zapłaty.

W tym artykule zebrałem najważniejsze zmiany, które będą wyróżniały postępowanie w sprawach gospodarczych. Oczywiście to nie wszystkie zmiany, które dotkną przedsiębiorców. Zmieniają się bowiem również przepisy regulujące postępowanie jako takie.

W sądach na pewno będzie ciekawiej. Nie wiem tylko, czy taki był zamysł ustawodawcy.

Sprawa gospodarcza

Sprawami gospodarczymi będą w szczególności sprawy między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Ale nie tylko Do tej kategorii spraw wejdą również sprawy:

1. pomiędzy przedsiębiorcami, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej;
2. ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 Kodeksu spółek handlowych (w szczególności odpowiedzialność członków organów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych);
3. przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku;
4. z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych;
5. z umów leasingu;
6. przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej;
7. między organami przedsiębiorstwa państwowego;
8. między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór;
9. z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego;
10. o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem;
11. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.

Katalog spraw gospodarczych jest zatem dość szeroki i obejmuje on nie tylko sprawy między przedsiębiorcami.

Pamiętaj jednak, że na wniosek strony:

• która nie jest przedsiębiorcą lub
• jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną,

sąd rozpozna sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

Tym samym osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą będą mogły zrezygnować ze stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach gospodarczych.

Najważniejsze zmiany w postępowaniu

Poniżej najważniejsze nowości w postępowaniu w sprawach gospodarczych. Dla ułatwienia wszystko w punktach:

1. obowiązek podania wszystkich dowodów w pozwie i odpowiedzi na pozew; od tej zasady są wyjątki, a i sam sąd może określić inny termin podania dowodów,
2. późniejsze twierdzenia i dowody podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później; w takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania,
3. zakaz występowania w toku postępowania z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych,
4. brak możliwości dokonywania przekształceń podmiotowych; dotyczy to sytuacji gdy np. okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną lub gdy okaże się, że nie występują w charakterze powodów lub pozwanych wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny,
5. niedopuszczalność powództwa wzajemnego,
6. możliwość zawarcia tzw. umowy dowodowej; jest to umowa o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy,
7. ograniczenie możliwości powoływania świadków: dowód z ich zeznań sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy,
8. czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem, chyba że strona wykaże, że nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych,
9. wyroku sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych będzie stanowił tytuł zabezpieczenia,
10. obowiązek wskazania adresu poczty elektronicznej.

Czy jesteś przygotowany, aby pozwać nieuczciwego kontrahenta?

Jak widzisz, nowości są dość daleko idące. Według mnie największą rolę będą odgrywały:

• prekluzja (obowiązek podania wszystkich dowodów w określonym czasie pod rygorem pominięcia później zgłoszonych),
• ograniczenia dowodowe.

Już tylko te dwie nowości sprawiają, że powinno zmienić się podejście do zawierania i wykonywania umów.

Przedsiębiorca chcący dochodzić wynagrodzenia z umowy będzie musiał odpowiednio wcześniej zadbać o to, aby wykonanie umowy było należycie udokumentowane. I będzie musiał zadbać o profesjonalne sporządzenie pozwu. Zaniedbania na etapie składania pozwu mogą bowiem okazać się nie do naprawienia na późniejszym etapie.