Sprawy o zapłatę należą do najczęstszych spraw rozpoznawanych przez polskie sądy cywilne. Mogą dotyczyć niezapłaconych faktur, pożyczek, czynszu czy odszkodowań. Kluczowym krokiem do dochodzenia swoich praw jest poprawne sporządzenie pozwu. W tym artykule wyjaśniam, co taki pozew powinien zawierać, na co zwrócić uwagę i jakich błędów unikać. A więc jak napisać pozew o zapłatę?
Pozew o zapłatę – lista kontrolna
Poniżej przedstawiam zestawienie kluczowych elementów, które powinny znaleźć się w pozwie o zapłatę:
-
Oznaczenie sądu
Musisz skierować pozew do sądu właściwego rzeczowo i miejscowo.
Co to jest właściwość rzeczowa? Rozstrzyga, jakiego rodzaju sąd (np. sad rejonowy czy okręgowy) będzie rozstrzygał sprawę.
Domyślnie sprawy rozpoznają sądy rejonowe. Więc jeśli nie ma żadnego szczególnego przepisu przewidującego, że sprawę ma rozstrzygać sąd okręgowy, to Twój pozew powinien trafić właśnie do sądu rejonowego.
Przykładowo sądy okręgowe zajmują się sprawami o:
- prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 100 000 zł (ale z wyjątkiem spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym);
- prawa niemajątkowe (np. o zaprzestanie naruszania dóbr osobistych) i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe (ale z wyjątkiem spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia – ojcostwa/macierzyństwa dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia);
- roszczenia wynikające z Prawa prasowego;
- odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem;
- roszczenia wynikające z naruszenia praw przysługujących na mocy przepisów o ochronie danych osobowych.
Jest również szereg innych przepisów, które przewidują, że konkretny rodzaj spraw jest rozpoznawany przez sądy okręgowe.
Właściwość miejscowa określa z kolei, który konkretny sąd (w jakim mieście) będzie rozstrzygał sprawę.
Podstawową zasadą jest to, że pozew składa się w sądzie, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. A jeśli pozwanym jest spółka, fundacja, stowarzyszenie, czy inna osoba nie będąca człowiekiem, pozew składa się w sądzie, w którego okręgu ten podmiot ma swoją siedzibę.
I jak to zwykle jest przy różnych zasadach, również i ta ma swoje wyjątki. Przykładowo:
- pozew o alimenty oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia można złożyć również w sądzie właściwym według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej;
- pozew o zapłatę przeciwko przedsiębiorcy można złożyć w sądzie, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału;
- pozew o zapłatę wynagrodzenia z umowy, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można złożyć w sądzie właściwym według miejsca wykonania umowy.
I również w przypadku właściwości miejscowej są inne przepisy szczególne dotyczące właściwości miejscowej.
W Internecie dostępne są darmowe wyszukiwarki, w których sprawdzisz, jaki sąd jest właściwy dla danego adresu.
W przypadku, gdy pozew jest składany do sądu innego niż wynikający z ogólnej właściwości (miejsce zamieszkania/siedziba pozwanego), z reguły będzie trzeba podać sądowi fakty uzasadniające taką właściwość sądu.
-
Oznaczenie stron
Pozew powinien zawierać dane osób uczestniczących w sprawie:
- imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- adresy zamieszkania lub siedziby stron (a jeśli stroną jest przedsiębiorca wpisany do CEiDG – adres do doręczeń wpisany do CEiDG);
- adresy zamieszkania lub siedziby przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;
- PESEL lub NIP powoda będącego człowiekiem;
- numer KRS, a jeśli powód go nie ma, to numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego człowiekiem, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
-
Oznaczenie rodzaju pisma: Pozew o zapłatę
Musisz napisać, że Twoje pismo to pozew. Więc tuż pod oznaczeniem sądu i danymi stron powinieneś w nagłówku napisać słowo „Pozew”.
-
Wartość przedmiotu sporu
W pozwie trzeba podać wartość przedmiotu sporu. Pozew o zapłatę jest tu jednak dość prosty, bo nie trzeba odrębnie podawać wartości przedmiotu sporu, jeśli przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna.
-
Dokładne określenie żądania pozwu o zapłatę
Musisz napisać, czego się domagasz. W pozwie o zapłatę będzie to z reguły następująca formułka:
„Wnoszę o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty xxxxx zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia xxxxx r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych”.
-
Fakty
Musisz opisać stan faktyczny, który uzasadnia pozew. Jakie fakty potwierdzają, że należy Ci się zapłata. Najprostszy pozew o zapłatę z faktury będzie opierał się na umowie, wykonaniu umowy przez Ciebie i doręczeniu faktury.
-
Wskazanie dowodów
Teraz dla każdego z podanych faktów musisz wskazać dowody. Możesz użyć np. następującej formułki:
„Wnoszę o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z xxxxx [np. zeznań świadka, umowy czy faktury] na potwierdzenie następujących faktów: xxxxx”.
Pamiętaj, że w przypadku świadków musisz podać ich adres, aby sąd mógł ich wezwać na rozprawę.
Jeśli Twoja sprawa podlega pod postępowanie w sprawach gospodarczych (), to masz obowiązek powołania wszystkich twierdzeń i dowodów już w pozwie.
Podobnie jeśli jesteś przedsiębiorcą składającym pozew o zapłatę przeciwko konsumentowi (tzw. postępowanie z udziałem konsumentów).
-
Wymagalność roszczenia
Pozew o zapłatę musi zawierać oznaczenie daty wymagalności roszczenia. To jest data, od której możesz sądownie żądać zapłaty. A dniem wymagalności jest dzień następujący po ustalonym terminie płatności.
Jeśli więc składasz pozew o zapłatę faktury, której termin płatności mijał 16 kwietnia 2025 r., to datą wymagalności jest 17 kwietnia 2025 r.
-
Informacja o mediacji
W pozwie musisz podać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
-
Dodatkowe elementy pozwu o zapłatę
Twój pozew może zawierać również inne elementy niż określone powyżej. Mogą to być np. wnioski o:
- zabezpieczenie powództwa;
- nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności;
- wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
- dokonanie oględzin;
- polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
- zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.
- Podpis
Pozew musi być podpisany własnoręcznie przez powoda lub jego pełnomocnika.
-
Załączniki
Do pozwu należy dołączyć:
- odpis pozwu i wszystkich załączników dla strony przeciwnej,
- dowód uiszczenia opłaty sądowej,
- pełnomocnictwo – jeśli działa pełnomocnik.
Pozew o zapłatę a opłata sądowa
Dochodzenie spraw w sądzie kosztuje. Jeśli składasz pozew o zapłatę, to obliczenie opłaty sądowej będzie z reguły dość proste.
W sprawach o zapłatę opłatę sądową oblicza się od wartości przedmiotu sporu. I jeśli ta wartość wynosi:
- do 500 złotych – opłata sądowa wynosi 30 złotych;
- ponad 500 złotych do 1500 złotych – opłata sądowa wynosi 100 złotych;
- ponad 1500 złotych do 4000 złotych – opłata sądowa wynosi 200 złotych;
- ponad 4000 złotych do 7500 złotych – opłata sądowa wynosi 400 złotych;
- ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – opłata sądowa wynosi 500 złotych;
- ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – opłata sądowa wynosi 750 złotych;
- ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – opłata sądowa wynosi 1 000 złotych.
- ponad 20 000 złotych – opłata sądowa wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Kiedy warto skorzystać z pomocy radcy prawnego przy pozwie o zapłatę?
Mimo że przepisy dopuszczają samodzielne sporządzenie pozwu, w praktyce dobrze sporządzony pozew może znacznie przyspieszyć postępowanie i zminimalizować ryzyko jego oddalenia. Pomoc profesjonalnego pełnomocnika – szczególnie w sprawach bardziej złożonych lub gdy strona przeciwna jest reprezentowana przez prawnika – może okazać się kluczowa.
Podsumowanie
Poprawnie sporządzony pozew to podstawa skutecznego dochodzenia roszczeń przed sądem. Choć formalizm procesowy może wydawać się przytłaczający, znajomość podstawowych zasad i wymagań pozwala uniknąć wielu błędów. W razie wątpliwości – warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże przygotować pozew profesjonalnie i skutecznie.
Treść Kodeksu postępowania cywilnego znajdziesz na stronie Sejmu. Zwróć uwagę na przepisy art. 125-129 oraz art. 187-191. Przepisy o postępowaniu w sprawach gospodarczych zaczynają się od art. 458(1), a przepisy o postępowaniu z udziałem konsumentów od art. 458(14).
